کرمانشاهان

كرمانشاه

كرمانشاه يكي از باستاني‌ترين شهرهاي ايران است كه گفته مي‌شود توسط طهمورث ديوبند – پادشاه افسانه‌اي پيشداديان- ساخته شده است. برخي از مورخين بناي آن را به بهرام پادشاه ساساني نسبت مي‌دهند. كرمانشاه در زمان قباد اول و انوشيروان ساساني به اوج عظمت خود رسيد. در قرن چهارم يكي از مورخان اسلامي از كرمانشاه به عنوان شهري زيبا در ميان اشجار و آب‌هاي روان ياد كرده است.تاورنيه، جهانگرد و بازرگان فرانسوي، كرمانشاه را به عنوان شهركي پرنعمت و آباد وصف كرده و چنين نوشته‌ است: ” هم زمان با حمله افغان و سقوط اصفهان كه طومار فرمانروايي خاندان صفوي در نورديده شد، كرمانشاه به جرم قرب جوار، با تهاجم عثماني‌ها مواجه گرديد و بار ديگر شهر رو به خرابي نهاد.“ نادر شاه به منظور آمادگي در مقابل تجاوز عثماني‌ها، به اين شهر توجهي خاص مبذول داشت. در اوايل حكومت شاه اسماعيل صفوي سلطان مراد آق قويونلو با 70 هزار نفر كرمانشاه و همدان را اشغال كرد.صفويه براي جلوگيري از تجاوز احتمالي امپراطوري عثماني اين شهر را مورد توجه قرار داد. در زمان شيخ عليخان زنگنه صدر اعظم صفوي به آباداني و رونق كرمانشاه افزوده شد، ولي در دورة افشاريه مورد هجوم عثماني‌ها قرار گرفت. اما نادرشاه عثماني‌ها را به عقب راند، ولي در اواخر زندگي نادرشاه، كرمانشاه با محاصره و تاراج عثماني‌ها مواجه شد. كرمانشاه در عهد زنديه دستخوش آشوب فراواني گرديد. به طوري كه در كتاب ”تحفه العالم“ عبدالصيف جزايري از كرمانشاه به عنوان خرابه نام برده شده است. در دورة قاجار تا حدي از حملات عثماني‌ها به ناحية كرمانشاه كاسته شد. به‌طوري كه در سال 1221ه.ق محمدعلي ميرزا به منظور جلوگيري از تجاوز عثماني‌ها در كرمانشاه مستقر شد.در سال 1267ه.ق، امام قلي ميرزا از طرف ناصرالدين شاه به سرحدادي كرمانشاه منصوب شد و مدت 25 سال در اين شهر حكومت كرد و در همين دوره بناهايي را احداث و به يادگار گذاشت. اين شهر در جنبش مشروطه سهمي به سزا داشت و در جنگ جهاني اول و دوم به تصرف قواي بيگانه درآمد و پس از پايان جنگ تخليه شد. در نتيجه جنگ تحميلي عراق عليه ايران، اين شهر خسارات زيادي ديد و پس از جنگ اقدامات مؤثري در جهت بازسازي آن صورت گرفت

پل معروف به صفوي بیستون :

بالا دست پل بتوني کنوني که بر سر راه صحنه به کرمانشاه واقع است ، پل آجري عظيمي از بناهاي عصر صفوي ديده مي شود . اين پل بر سر راهي است که در زمان صفويه از قزوين به همدان و کرمانشاه کشيده شده بود و به بغداد مستعمل مي شد . اين راه از قزوين به همدان از آنجا به همدان ، اسدآباد ، کنگاور و از کنگاور به صحنه و بيستون که تا امروز بر دينور آب پل آجري آن باقي است مي رفت و از آنجا به کرمانشاه که هنوز پل آجري عظيم آن که به پل کهنه مشهور است برجاست از آنجا به ماهيدشت مي رفت که از پل آجري مي گذشت و به شاه آباد غرب و سرميل ميرسد . از سرميل تا سرپل ذهاب راه شاه عباسي تا امروز در دامنه کوه و تپه ها باقي است . اين راه از سرپل به قصر شيرين و از آنجا به خانقين مي رفته است .

درازاي پل بيستون 115 متر و پهناي آن با احتساب جان پناه طرفين 690 سانتيمتر است . پهناي جان پناه هر يک 37 سانتيمتر و بلندي آنها از سطح پل 50 سانتيمتر است . که از آن فقط قسمتي باقي است . در طول پل دو دهنه اصلي و دو دهنه کوچکتر در شرق دهانه هاي اصلي قرار دارد . چشمه هاي پل از شرق به غرب : چشمه اول به دهانه 500 سانتيمتر و بلندي آن از سطح آب تا تيزي طاق 550 و تا سطح پل 870 سانتيمتر قطر پايه اول 780 سانتيمتر است . چشمه دوم به دهانه 490 و بلندي آن تا تيزي طاق 620 و تا سطح پل 1000 سانتيمتر است . قطر پايه دوم 790 سانتيمتر است . چشمه سوم به دهانه 11 متر و بلندي آن تا تيزه طاق 950 و تا سطح پل 1080 سانتيمتر است . اختلافي که اين چشمه با چشمه هاي ديگر دارد اين است که طاق اين چشمه ريخته و هنگام تعمير آن به جاي جناقي ، طاق هلالي زده شده است . قطر پايه سوم 820 سانتيمتر است . چشمه چهارم دهانه اش 1050 و بلند آن تا تيزي 10/11 متر است و تا سطح پل 60/12 سانتيمتر است .